ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ ΑΠΟ  ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ

 

Τι είναι ή ακράτεια ούρων

Ακράτεια ούρων είναι ή μη ηθελημένη (μη επιθυμητή) απώλεια ούρων. Η ακράτεια από προσπάθεια υποβάλλεται (προκαλείται) από μια φυσική κίνηση ή δραστηριότητα – όπως είναι ό βήχας , το φτάρνισμα ή το απότομο σήκωμα βάρους – πού βάζει κάτω από πίεση την ουροδόχο κύστη. Η ακράτεια από προσπάθεια δεν σχετίζεται με ψυχολογικό στρές ή άγχος. Επίσης συναντάται πολύ πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.  Τά άτομα πού έχουν την πάθηση ,αισθάνονται αρκετά ενοχλημένα , μπαίνουν σε μια σχετική απομόνωση ,μειώνουν την εργασιακή τους ενεργητικότητα , περιορίζουν την κοινωνική τους δραστηριότητα , ελαττώνουν την σωματική τους άσκηση (γυμναστική) και ενδεχομένως απέχουν από ευκαιρίες πού τους προσφέρουν ευχαρίστηση και άνεση στην ζωή ,φοβούμενοι ότι το πρόβλημα τους μπορεί να τους φέρει ξαφνικά σε δύσκολή στιγμή. Μετά την θεραπευτική αντιμετώπιση της πάθησης ,όλα αλλάζουν προς το καλύτερο αφού το άτομο αποκτά έκ’ νέου την χαμένη του αυτοπεποίθηση σε όλες τις επιμέρους δραστηριότητες στην ζωή του.

Χαλάρωση πυελικού εδάφους

Αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση

Τι συμπτώματα έχει

Τά άτομα πού έχουν την πάθηση της ακράτειας από προσπάθεια ,έχουν την εμπειρία της ξαφνικής και ανεπιθύμητης απώλειας ούρων όταν συμβαίνουν οί ακόλουθες καταστάσεις όπως :

– βήχα

– φτάρνισμα

– γέλιο

– απότομο σήκωμα από την καθιστική στάση ή θέση

– σήκωμα σχετικού βάρους (ακόμα και ένα μωρό μερικές φορές)

– σε σχετικά έντονη σωματική άσκηση (γυμναστική)

Μπορεί ή απώλεια ούρων να μην συμβαίνει πάντοτε σε όλες τις ανωτέρω δραστηριότητες ,αλλά είναι σίγουρο ότι οτιδήποτε έντονη φυσική κίνηση ή δραστηριότητα μας κάνει πιο ευαίσθητους στην οποιαδήποτε ξαφνική απώλεια ούρων ,ιδίως όταν ή ουροδόχος κύστης είναι γεμάτη.

Ποια είναι τά αίτια της πάθησης

Η ακράτεια από προσπάθεια συμβαίνει όταν μειώνεται δραστικά  ή λειτουργική ικανότητα των μυών πού υποστηρίζουν την ουροδόχο κύστη και ρυθμίζουν την απελευθέρωση των ούρων. Στις περιπτώσεις πού υπάρχει ανατομική απώλεια στήριξης, δηλαδή όταν οί ανατομικοί παράγοντες πού στηρίζουν την κύστη απολέσουν τον λειτουργικό τους τόνο ή την ανατομική τους θέση ,υπάρχει πτώση της ουροδόχου κύστεως ή οποία προκαλεί διαφοροποίηση στην ικανότητα σύγκλεισης των μυών του έσω σφιγκτηριακού μηχανισμού της κύστης, οπότε ό βαλβιδικός μηχανισμός της δεχόμενος μια ξαφνική πίεση μεγαλύτερη από αυτήν πού μπορεί να κρατήσει, ανοίγει με αποτέλεσμα την απώλεια ούρων.  Αυτό δεν συμβαίνει  μόνο όταν ή κύστη είναι γεμάτη με ούρα, αλλά και με μικρές ποσότητες ούρων στο εσωτερικό της , όταν ξαφνικά για κάποιο λόγο – βήχας , φτάρνισμα, απότομο σήκωμα από καρέκλα κ.λπ.- αυξηθεί απότομα ή ενδοκυστική πίεση και ξεπεράσει το όριο σύγκλεισης ενός πλέον αδύναμου κυστεο-ουρηθρικού λειτουργικού μηχανισμού.

 

Οί μύς του πυελικού εδάφους όπως αγκαλιάζουν όλες τις εξόδους των οργάνων της πυέλου δηλαδή τήν ουρήθρα ,τον τράχηλο με τον κόλπο και το ορθό. Η χαλάρωση τους σε συνδυασμό με απότομη αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης προκαλούν απώλεια ούρων.

Οί λόγοι πού μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή την κατάσταση είναι :

– Τοκετός. Ένας κοπιώδης , δύσκολος ή πολλαπλός τοκετός μπορεί να τραυματίσει τους ιστούς ή τά νεύρα των μυών του πυελικού εδάφους και να οδηγήσει σε απώλεια του τόνου και χαλάρωση τους, γεγονός που συμβαίνει αμέσως μετά ή και αρκετό χρόνο αργότερα.

– Χειρουργική του προστάτη. Σε καταστάσεις καρκίνου προστάτη, όπου ο ασθενής υπόκειται σε ριζική προστατεκτομή ,πού σημαίνει αφαίρεση εκτός του προστάτη αδένα και ενός σημαντικού τμήματος κυστεο-ουρηθρικού μηχανισμού, με απώλεια στήριξης και αδυναμία σύγκλεισης του μετά την επέμβαση.

Επίσης  παράγοντες πού μπορεί να επιδεινώσουν μια κατάσταση πού ενδεχομένως αντισταθμίζεται οριακά είναι:

– Ουρολοιμώξεις . Αλλάζουν την συμπεριφορά του κυστικού τοιχώματος δημιουργώντας απότομες ενδοκυστικές αυξήσεις.

– Παθήσεις πού προκαλούν χρόνιο βήχα ή φτάρνισμα.

– Παχυσαρκία. Λόγω της αυξημένης πίεσης πού εξασκείται ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας στην κοιλιακή χώρα ,είναι πολύ πιθανή ή επιδείνωση της πάθησης.

– Κάπνισμα ,που προκαλεί χρόνιο βήχα.

– Ζαχαρώδης διαβήτης ,είτε λόγω αυξημένης  παραγωγής ούρων, είτε λόγω καταστροφής των νεύρων.

– Μεγάλη κατανάλωση σε καφέ και αλκοόλ.

– Φάρμακα πού προκαλούν αυξημένη διούρηση ή χαλάρωση των μυών.

– Σπορ ,όπως το τένις και το τρέξιμο.

– Ηλικία. Με την αύξηση της ηλικίας κυρίως μετά την εμμηνόπαυση , εκτός της φυσιολογικής φθοράς του μυϊκού τόνου ,υπάρχει και ή μείωση των οιστρογόνων πού ασκούν προστατευτική επίδραση και ενδυνάμωση στους του κόλπου και της ουρήθρας, με αποτέλεσμα την απώλεια στήριξης της κύστης.

– Ιστορικό Χειρουργικής επέμβασης πυελικής περιοχής. Μετά από υστερεκτομή μπορεί να συμβεί μείωση λειτουργικής ικανότητας των υποστηρικτικών ιστών με αποτέλεσμα την απώλεια στήριξης της κύστης.

 

Τι επιπτώσεις έχει αυτή ή πάθηση 

Οί επιπλοκές της ακράτειας από προσπάθεια είναι οί ακόλουθες :

– Μελαγχολική διάθεση. Υπάρχει μια κατάσταση συνεχούς άγχους και κατάθλιψης αφού σού επηρεάζει αρκετά πράγματα και δραστηριότητες από την ζωή σου. Σε αναγκάζει να διακόπτεις την εργασία σου, να περιορίζεις τις προσωπικές στιγμές σου , τις σεξουαλικές σου επαφές και την επαγγελματική σου ενεργητικότητα.

– Μικτή ακράτεια. Εγκαθίσταται με τον χρόνο μια μικτή ακράτεια δηλαδή εκτός εκείνη της προσπάθειας , υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες πού δημιουργούν ταυτόχρονα και 2ο είδος ακράτειας την λεγόμενη επιτακτική ακράτεια- ακούσιες συσπάσεις της κύστης πρίν να προλάβει την τουαλέτα- με επιδείνωση της κατάστασης και πρόκληση περαιτέρω άγχους.

– Χρόνιος ερεθισμός του δέρματος. Ό ερεθισμός του δέρματος πού έρχεται σε επαφή με τά ούρα δημιουργεί ερύθημα και πληγές. Είναι ανάγκη ή χρήση αλοιφών για να κρατούν το δέρμα δροσερό ή σε άλλες περιπτώσεις ή χρήση προϊόντων ακράτειας  όπως οί πάνες. Οί τελευταίες όμως μπορεί να προκαλούν περαιτέρω επιδείνωση της ήδη επηρεασμένης ψυχολογικής κατάστασης.

 

Διαγνωστικός έλεγχος

Ένας λεπτομερής έλεγχος για την ακράτεια ,θα πρέπει να στοχεύει σε κάποια πράγματα όπως ,να διαγνώσει τι είδους ακράτεια είναι ,εάν υπάρχει ταυτόχρονα και πρόβλημα κυστεοκήλης ή κυστεορθοκήλης ,να ανιχνεύσει τυχόν προβλήματα πού την επιδεινώνουν όπως οί χρόνιες φλεγμονές και να αξιολογήσει επιτυχώς την βαρύτητα του προβλήματος μαζί και τις ενδεχόμενες επιπλοκές του. Ό έλεγχος θα πρέπει να είναι ενδελεχής και συνήθως περιλαμβάνει :

– Πολύ καλό ιστορικό

– Λεπτομερή κλινική εξέταση

– Υπερηχογραφικό έλεγχο του ουρογεννητικού συστήματος

– Κυστεοσκοπικό έλεγχο

– Ουροομετρικό  έλεγχο

Σε μερικές περιπτώσεις είναι ανάγκη να προσθέσουμε τις ακόλουθες εξετάσεις όπως :

– Διακολπικό υπερηχογράφημα

– Κυστεομανομετρικό έλεγχο

 

Θεραπευτική  Αντιμετώπιση

1. Συντηρητική  θεραπεία

          1a. Φαρμακευτική .

Οί φαρμακευτικές θεραπείες στόχο έχουν να μειώσουν τις ενδοκυστικές πιέσεις και να αυξήσουν την αποθηκευτική λειτουργική  ικανότητα  της ουροδόχου κύστης όπως είναι τά αντιχολινεργικά ,ενώ άλλα φάρμακα έχουν στόχο να αυξήσουν τις ενδοουρηθρικές  πιέσεις  ούτως  ώστε ή απότομη αύξηση της ενδοκυστικής πίεσης να έρχεται σε αντίθεση με τον αυξημένο ενδοουρηθρικό τόνο ,για μείωση της απώλειας  ούρων. Επίσης θεραπείες για τις φλεγμονές ,μειώνουν τους παράγοντες πού συντελούν στην επιδείνωση ,όπως και ενδοκυστικές εγχύσεις με φάρμακα πού έχουν αντισπασμωδική  και αντιφλεγμονώδη δράση ,έχουν συνδυασθεί με πολύ καλά αποτελέσματα και ψυχολογικές διαφοροποιήσεις προς την θετική κατεύθυνση, πού σε μερικές περιπτώσεις δεν προχώρησαν σε χειρουργικές παρεμβάσεις για την ακράτεια.

1b. Θεραπείες συμπεριφοράς.

Η θεραπεία συμπεριφοράς μερικές φορές περιλαμβάνει:

Προγραμματισμό της ούρησης

Ο ασθενής πηγαίνει στη τουαλέτα συγκεκριμένη ώρα με το ρολόι, κάθε 2-4 ώρες ανεξάρτητα εάν θέλει να ουρήσει ή όχι. Ο στόχος είναι να κρατήσουμε στεγνό τον ασθενή και ενδείκνυται στης τρίτης ηλικίας άτομα με ακράτεια, στα παιδιά με νυκτερινή ενούρηση και στους πάσχοντες απο νόσο του Αλτσχάιμερ.

Επανεκπαίδευση της κύστης

Και εδώ ο ασθενής πηγαίνει σε προγραμματισμένες ώρες να ουρήσει, αλλά το διάστημα μεταξύ μίας ούρησης και της άλλης βαθμιαία αυξάνει έτσι η κύστη μαθαίνει να καθυστερεί την ούρηση για μεγαλύτερα διαλείμματα. Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται στην επιτακτική και μικτού τύπου ακράτεια.

Ασκήσεις του πυελικού εδάφους

Οί ασκήσεις ενδυνάμωσης τύπου Kegel  ή οι ασκήσεις των μυών της λεκάνης με την χρήση κολπικών κώνων κ.λπ. μπορούν να συνδυασθούν και με θεραπεία βιοανάδρασης και συνήθως τις προτείνουμε στην ακράτεια απο προσπάθεια.

 

 

Ασκήσεις του Kegel: αναφέρονται σε σφίξιμο των μυών πού συγκρατούν την ροή των ούρων. Κρατούμε σφιγμένους τους μύς για 10 sec και μετά χαλαρώνουμε. Επαναλαμβάνουμε την άσκηση για 4-5 φορές ημερησίως. Με τον χρόνο δυναμώνουν οί μύς και συγκρατούνται καλύτερα τά ούρα.

Σετ Κολπικών Κόνων

Αποτελείται από 5 κώνους (βάρους από 20-70 γραμμάρια) που τοποθετούνται σε πλαστικό κέλυφος. Για να εκτελέσετε το πρόγραμμα εισάγετε έναν βαρύ πλαστικό κώνο μέσα στον κόλπο (όπως όταν εισάγετε ένα ταμπόν). Στη συνέχεια πιέζετε τους πυελικούς μύες για να συγκρατήσετε τον κώνο στη θέση του. Καθώς οι πυελικοί μύες δυναμώνουν, αυξάνετε το βάρος μέσα στον κώνο. Το πρόγραμμα αυτό σας επιτρέπει να ελέγχετε την πρόοδο και την βελτίωση σας. Οι ασκήσεις είναι απλές και εύκολες στην εκτέλεση.

 

Κώνοι διαφορετικού μεγέθους και βάρους

2.  Χειρουργική  θεραπεία

Εκεί όπου αποτυγχάνει ή  συντηρητική αγωγή τόσο με τά φάρμακα όσο και με την αλλαγή συμπεριφοράς ,έρχεται το χειρουργείο για να αποκαταστήσει την διαταραχθείσα ανατομική σχέση και να επαναφέρει την λειτουργική ικανότητα των σφιγκτηριακών  μηχανισμών. Έχουμε διάφορες παρεμβάσεις όπως :

– Ενέσιμες ουσίες περιουρηθρικά. Ενίονται στους ιστούς πέριξ της ουρήθρας και στην περιοχή τού ανώτερου τμήματος της, ουσίες όπως το κολλαγόνο ή άλλες συνθετικές ουσίες, προκειμένου να προκαλέσουν μέσω της εξωτερικά εξασκούμενης πίεσης αύξηση  των εσωτερικών ουρηθρικών πιέσεων. Αυξάνοντας τις πιέσεις πού ασκούνται στην ουρήθρα ,αυξάνουν το λειτουργικό μήκος της ουρήθρας και διευκολύνουν και τήν ικανότητα σύγκλεισης του σφιγκτήρα. Αυτή ή παρέμβαση είναι σχετικά καλά ανεχτή από τον ασθενή και με γρήγορη έξοδο από το Νοσοκομείο(την ίδια μέρα) σε σύγκριση με τις υπόλοιπες  και αποτελεί σε ορισμένες περιπτώσεις μια καλή εναλακτική λύση στο πρόβλημα  της ακράτειας.

Σχηματικη παράσταση εισόδου βελόνας στους παραουρηθρικούς ιστούς και έγχυσης της ουσίας με συνέπεια την σύγκλιση των τοιχωμάτων της ουρήθρας και αύξηση των ουρηθρικών αντιστάσεων.

– Πρόσθια κολπορραφή. Σέ αυτή την μέθοδο γίνεται αναδίπλωση της ηβοτραχηλικής περιτονίας με στόχο την ανέλκυση και στήριξη της ουρηθροκυστικής γωνίας.

Αναδίπλωση της περιτονίας και στήριξη με τά ράμματα.

– Οπισθοηβική κολποανάρτηση. Σε αυτή την μέθοδο τά ράμματα στερεώνονται οπισθοηβικά ή στον κτενίτη σύνδεσμο με στόχο την στήριξη της κύστεως , την επαναφορά της ανατομικής της θέσης καί την διόρθωση της ουρηθροκυστικής γωνίωσης .

Ο κυστεοουρηθρικός σχηματισμός σε ανάρτηση με αποκατάσταση της γωνίωσης του με ράμματα στήριξης οπισθοηβικά.

– Ταινίες  στήριξης. Η τοποθέτηση ταινιών κάτω από την ουρήθρα προκειμένου να ανασηκώσουν την ουρήθρα και αναδημιουργήσουν την ανατομική γωνίωση με την κύστη ,αποτελεί τά τελευταία χρόνια μια σχετικά εύκολη λύση, χωρίς ιδιαίτερα μετεγχειρητικά προβλήματα, με γρήγορη έξοδο από το Νοσοκομείο και με σχετικά καλά αποτελέσματα και σε βάθος χρόνου. Είναι δε μια μέθοδος πού έχει αρχίσει να εφαρμόζεται και στους άνδρες με το πρόβλημα της ακράτειας ,όμως μένει να αποδειχθεί σε βάθος χρόνου και με την πραγματοποίηση μεγάλου αριθμού μελετών, ή αποτελεσματικότητα της σε σχέση και με τά ποσοστά ικανοποίησης των ασθενών.

Ανάρτηση της ουρήθρας και επαναφορά της ανατομικής της θέσης με την βοήθεια ταινίας υποστήριξης.

– Τεχνητός σφιγκτήρας. Αυτές όι συσκευές αποτελούν λύση για την ανδρική κυρίως ακράτεια. Αυτή αποτελείται από 3 μηχανικά μέρη ,με το μαξιλαράκι πού φουσκώνει και κλείνει την ουρήθρα τοποθετημένο στο άνω μέρος της περιοχής της ουρήθρας ,και τά 2 μπαλονάκια ,το ένα τοποθετημένο στην κάτω κοιλιακή χώρα υπερηβικά και το έτερο στο όσχεο(είναι αυτό πού χειρίζεται ό ασθενής πιέζοντας το προκειμένου να ελευθερώσει ή να αποφράξει την ουρήθρα γεμίζοντας ή αποσυμπιέζοντας το μαξιλάρι). Εάν πρόκειται για τοποθέτηση σε γυναίκα το μπαλονάκι χειρισμού θα τοποθετηθεί στα χείλη του αιδοίου μέθοδος εφαρμόζεται κυρίως στους άνδρες μετά από ριζικές προστατεκτομές με ακράτεια ούρων, αλλά και στις γυναίκες σε περιπτώσεις σφιγκτηριακής δυσλειτουργίας ή σε περιπτώσεις της νευρολογικής πάθησης μέ πολλαπλής  σκλήρυνσης.

Σχηματική παράσταση τεχνητού σφιγκτήρα 3 στοιχείων

Πότε πρέπει να επισκεφτούμε τον ουρολόγο

Όταν ή απώλεια ούρων γίνει αρκετά ενοχλητική και παρεμβάλλεται στις καθημερινές μας δραστηριότητες , στον εργασιακό χώρο ή και στην κοινωνική μας ζωή ,είναι ανάγκη για ταχεία επίλυση του προβλήματος. Δεν έχουμε τίποτα θετικό να περιμένουμε όταν αναβάλλουμε συνεχώς  την επίλυση της πάθησης, αφού είτε ή στασιμότητα της κατάστασης είτε ή προοδευτική επιδείνωση της , μόνο αρνητικά αποτελέσματα επιφέρει , φορτώνοντας μας με περισσότερο άγχος και στρες.

Κλείνοντας την παρουσίαση του θέματος θα ήθελα να επισημάνω ποια ενοχλήματα , συμπτώματα και σημεία, πρέπει να έχουμε υπόψη μας και να αναγνωρίζουμε ,προκειμένου να  κάνουμε πιο γρήγορα το ραντεβού με τον ειδικό ουρολόγο και αυτά είναι :

– Απώλεια  ούρων πού παρεμποδίζει το άτομο στην καθημερινή του δραστηριότητα.

– Απώλεια ούρων πού συμβαίνει άμεσα ή μετά παρέλευση κάποιου χρόνου από επεμβάσεις όπως ή καισαρική καί ή υστερεκτομή στην γυναίκα .

– Απώλεια ούρων πού εξακολουθεί να υφίσταται τουλάχιστον για διάστημα ενός χρόνου μετά από την επέμβαση της ριζικής προστατεκτομής στον άνδρα.

– Όταν αλλάζει ή συχνότητα της ούρησης δηλ. αντί να πηγαίνουμε 3-4 φορές την ημέρα για ούρηση που είναι το φυσιολογικό , ή συχνότητα να έχει αυξηθεί περισσότερο από 7-8 φορές ημερησίως.

– Όταν αρχίζει να εμφανίζεται μια σχετική αδυναμία  ή και δυσκολία στο να αρχίσει ή ούρηση ή όταν διακόπτεται και ξαναρχίζει.

– Όταν αρχίζουμε να εμφανίζουμε κάποιες φορές πολύ έντονη επιθυμία για ούρηση, πού εάν δεν προλάβουμε να πάμε στην τουαλέτα ,μπορεί να έχουμε και απώλεια κάποιας ποσότητος ούρων.

– Όταν αρχίζουμε να παρουσιάζουμε συχνές ουρολοιμώξεις.

– Όταν έχουμε την αίσθηση ότι μετά την ούρηση δεν έχει αδειάσει εντελώς ή κύστη μας.

– Όταν παρατηρήσουμε  κάτι να μας προκαλεί βάρος στην περιοχή του κόλπου ή όταν κάτι σαν να ξεπροβάλλει από τά χείλη του αιδοίου.

– Όταν αρχίζουμε να αισθανόμαστε ένα βάρος χαμηλά στην κοιλιακή χώρα (υπερηβικά) και τέλος

– Όταν έχουμε συχνά ή κατά διαστήματα αίσθημα καύσους κατά την διάρκεια ή αμέσως μετά την ούρηση.